Dans eden alevin romantizmi, loş ışığın dinlendirici atmosferi ve mis kokuları ile mumlar yaşam alanlarımızın vazgeçilmezi. Şık yemeklerin, keyifli sohbetlerin, huzurlu molaların vazgeçilmez aksesuarları olan mumlar farklı hammadde ve kokular ile çeşitlenir. Peki mum neyden yapılır? Sizlere en huzurlu anlarınızda eşlik eden mumların içeriği ve çeşitleri nelerdir? Sizin için adeta bir seçim kılavuzu, yardım için uzatılmış bir el olacak, kaliteli mumları anlamanıza yardım edecek yazımız ilham vermek için hazır! Gelin mumları keşfedelim. Mum yapmak sadece bir obje yaratmak değil, aynı zamanda evinize kendi imzanızı taşıyan bir sıcaklık katmaktır. O sıcak atmosferi beraber yaratalım!
Mum Nedir?
Geleneksel olarak yanıcı bir fitilin hammadde bloğu içine gömülmesi ile oluşturulan aydınlatma objelerine mum denir. Yalnız aydınlatma değil aynı zamanda dekorasyon ürünleri olan mumlar, ambiyansın en önemli tamamlayıcısıdır. Klasik mumlar yanan kontrollü alevle aydınlık sunar.
Modern mum çeşitleri arasında led ampul ile aydınlık sağlayan gerçekçi ancak gerçek alevli olmayan LED mumlar da bulunur. Gündelik yaşam alanlarında, evlerde, ofislerde, restoran ve kafelerde kullandığımız mumlar sayesinde ev atmosferinde bütünlük sağlanır. İşte artık genel hatları ile mum nedir biliyorsunuz, neyden yapılır, en kaliteli mum içeriği nedir öğrenelim.
Mum Nasıl Yapılır?
Mum yapımı ilgili hammaddelerin, fitillerin seçimi, esans ve boyanın harmanlanması ve mumun şekillendirilmesinden ibarettir.
Kendi mumunuzu yapmak, ışığa ve kokuya ruhunuzdan bir parça katacağınız sanatsal bir ritüeldir. Keyifli süreç, doğru malzemeler ve birkaç temel teknikle evinizin konforunda kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Hazır mumların büyüsünün yanı sıra, kendi ellerinizle yarattığınız bir mumun ışığında dinlenmenin keyfi paha biçilmezdir. Peki süreç nasıl işler ve o büyülü anları yaratmak için nelere ihtiyacınız var? Gelin, evde mum yapımı serüvenine birlikte başlayalım.
Mum Hammaddesi Nedir?
Bir fitilin etrafına sarılmış katı bir yakıt, o mumun hammaddesidir. Üç çeşit hammadde yani wax bulunur:
Bitkisel: Soya fasulyesinden elde edilen soya mumu (vegan ve doğal).
Mineral: Petrol yan ürünü olan parafin (güçlü koku yayılımı).
Hayvansal: Arı peteklerinden elde edilen balmumu (doğal ve is yapmadan yanar). Seçilen hammadde, mumun yanma süresini, doğallığını ve koku performansını doğrudan belirler.
Kaliteli bir mum yaratmayı, üç ana karakteri olan bir hikaye yazmaya benzetebiliriz. Her birinin rolü hayati ve biri olmadan diğerleri eksik kalır. Gelin, bu üç ana oyuncuyu yakından tanıyalım:
- Mumun gövdesini ve yakıtını oluşturan ana malzeme hammadde yani wax’tır. En yaygın türleri parafin, soya mumu ve balmumudur. Mumun bedeni olan hammadde, ne kadar temiz yanacağını, ömrünü ve hatta kokusunu ne kadar cömertçe paylaşacağını belirleyen ana malzemedir…
- Fitili, mumun kalbine inen incecik bir yol, bedenin ortasında duran kalptir. Genellikle pamuk veya ahşaptan yapılan ateş taşıyıcısıdır. O yol olmasa, alevin o büyülü dansı asla başlayamaz. Kaliteli bir fitilin sırrı ise is yapmadan temiz bir yanma sağlamasında gizlidir.
- Mumun ruhunu oluşturan bileşen kokudur. Sentetik esanslar veya doğal mum yapımında kullanılan saf esansiyel yağlar olabilir. Ladenec Milano ürünleri gibi usta markalar, parfümlerdeki gibi katmanlı ve sofistike koku notaları kullanarak mum deneyimini bir sanat eserine dönüştürür. Kokular, muma karakterini ve unutulmazlığını veren imzasıdır. Bir mumun kokusu, sizi bir anıya götürebilir, bir hayale daldırabilir… Kısacası ona ruhunu verir.
Mum Hangi Malzemeden Yapılır?
Wax, fitil ve koku esansının yanı sıra mum yapımı için mum kabına, eritme kabına ve karıştırma için aparatlara ihtiyaç var. Öncelikle ihtiyacınız olan temel malzemeleri bir araya getirmelisiniz. Başlangıç için profesyonel ekipmanlara ihtiyacınız yok; mutfağınızdaki bazı araç gereçler işinizi görecektir.
- Isıya dayanıklı cam bir bardak, seramik bir kase veya metal bir kutuyu mum kabı olarak kullanabilirsiniz. Ev yapımı mum için hangi kaplar kullanılır sorusunun cevabı, ısıya dayanıklı herhangi bir kaptır.
- Mumu yakmadan eritmek için benmari usulü kullanacağınız, iç içe geçebilen bir cezve ve daha büyük bir tencere tercih edebilirsiniz.
- Mumu karıştırmak için bambu bir çubuk veya metal kaşık, fitili ortada sabitlemek için bir mandal ve hassas ölçüm için bir mutfak tartısı ile termometre kullanabilirsiniz.
Kısaca mum yapımı için temel alışveriş listesi:
- Parafin, soya waxı veya balmumu
- Fitil için ahşap veya pamuk ip
- Dilediğiniz koku esansı
- Isıya dayanıklı seramik veya cam kap
- Eritme için bir tencere
- Bambu bir çubuk, metal kaşık, mandal, mutfak tartısı ve termometre
Mum Hangi Yağdan Yapılır?
Mum yapımında “yağ” kelimesi, genellikle oda sıcaklığında katı halde bulunan ve ısıtıldığında sıvılaşan hammaddeleri, yani mumları (wax) ifade eder. En popüler yağlar; soya yağı, parafin ve balmumudur.
- Soya yağı, günümüzün en gözde ve popüler mum hammaddesidir. Soya fasulyesi yağından elde edilen mum, tamamen doğal, bitkisel kökenli ve vegandır. Parafine göre daha yavaş ve is yapmadan yanması nedeniyle kullanıcıların tercihi olur. Böylece daha uzun ömürlü hem de daha sağlıklı bir kullanım sunar.
- Parafin mumu, uzun yıllardır en yaygın kullanılan hammaddedir. Petrolün bir yan ürünü olan parafinden elde edilir. En belirgin özelliği, koku esansı ile birleştiğinde kokuyu çok güçlü ve belirgin bir şekilde yaymasıdır. Daha fazla is çıkarma potansiyeli nedeniyle popülerliği azalmaktadır.
- Balmumu (Beeswax), arıların peteklerini yapmak için ürettiği malzemedir. Hiçbir kimyasal işlem görmeden mum yapımında kullanılır. Yanarken ortama yaydığı hafif bal kokusuyla esans kullanımına gerek kalmaz. Çok yavaş ve parlak bir alevle, neredeyse hiç is yapmadan yanar.*
*: Balmumu hayvansal kökenli bir yağdır, vegan mum yapmak isterseniz bitkisel kökenli olan soya yağı tercih edebilirsiniz.
Mum yağlarının farklı avantajları:
- Soya yağı: Daha az is, daha uzun ömür, vegan içerik.
- Parafin: Uygun fiyat, ulaşılabilirlik, güçlü koku.
- Balmumu: Hayvansal doğal içerik, hafif bal kokulu, is çıkarmaz.
Evde Mum Yapımı için Gerekenler
Malzemeleriniz hazırsa, evinizin huzur anlarına eşlik edecek çeşit çeşit mumları yapmak üzere sizi mutfağa davet ediyoruz. Özetle evde mum yapımı yol haritası:
- Çalışma alanınızı korumaya alın. Fitili mum kabının tabanına sabitleyin ve dik durması için mandal ile ortalayarak destekleyin.
- Mumu, içi su dolu bir tencerenin içindeki ayrı bir kapta (benmari usulü) doğrudan ateşe maruz bırakmadan, yavaşça ve tamamen eritin.
- Eriyen mumu ocaktan alın. Sıcaklığın 80-85°C’ye düşmesini bekledikten sonra koku esansını ekleyin ve homojen bir karışım için yavaşça karıştırın.
- Hazırladığınız kokulu mumu, hava kabarcığı oluşmasını önlemek için fitili ortaladığınız kabın içine yavaşça ve dikkatlice dökün.
- Mumu oda sıcaklığında tamamen katılaşana kadar soğumaya bırakın. Fitili ~1 cm kalacak şekilde kestikten sonra, en iyi koku performansı için yakmadan önce 1-2 hafta dinlendirin.
İşte bu kadar! Artık kendi ellerinizle yarattığınız, evinize sıcaklık ve size özel bir koku katacak mumunuz keyif anlarınıza eşlik etmeye hazır.
Doğal Esansiyel Yağlarla Mum Yapımı
Mumunuza ruhunu veren şey, şüphesiz kokusudur. Evde doğal esansiyel yağlarla mum yapımı, mum deneyiminizi tamamen farklı bir seviyeye taşır. Kokulandırma için limon, nane, lavanta, kan portakalı gibi esanslar tercih edebilirsiniz.
Doğal esansiyel yağlar, bitkilerin saf ve konsantre özleridir. Yağlar, yandığında daha otantik, katmanlı ve aromaterapik bir etki yaratarak sadece odanızı değil, ruh halinizi de güzelleştirir.
Birkaç mum yapımında kullanabileceğiniz farklı doğal esansiyel yağlar ve koku ile sunduğu etkiler:
- Kan portakalı: Narenciye kokuları konsantrasyonun artmasına yardımcı olur.
- Nane: Zihninizi canlandıracak ve evinize taze bir nefes aldıracak ferahlatıcı bir dokunuş sunar.
- Lavanta: Her nefeste rahatlatıcı etki vadeder. Uyku öncesi, meditasyon sırasında yakmak için idealdir.
- Limon: Temizlik hissi uyandırır. Evde temizlik hissini duymak istediğiniz her an fitili ateşlemek yeter.
Mumumuzun ruhunu, yani kokusunu hallettiğimize göre, şimdi sıra ona bir karakter, yani görsel bir kimlik kazandırmaya geldi. Renklerin büyülü dünyasına hoş geldiniz. Mumlarınıza görsel bir şölen katmak, onları kişiselleştirmenin en keyifli yollarından biridir.
Pigmentler ve Doğal Boyalarla Mumları Nasıl Renklendirebilirsiniz?
Mumlarınıza görsel bir şölen katmak, onları kişiselleştirmenin en keyifli yollarından biridir. Tıpkı Chiara Alessi ürünleri gibi, renklerin de bir mumun karakterini ve estetiğini nasıl tamamladığını görebilirsiniz. Mum renklendirme için özel olarak üretilmiş mum boyaları kullanmalısınız..
Unutmayın, gıda boyaları yağ bazlı mum içinde çözünmez, bu nedenle kesinlikle mum renklendirmede kullanılmaz. Diğer boyalar ise ısı ile etkileşim halinde kötü koku ve kimyasal yayabilir. Kısaca, her zaman ve sadece mum boyaları kullanmaya özen göstermelisiniz.
Chiara Alessi Gloria ürünleri ile kurduğunuz sanatsal sofralara renkli mumlarla özgün atmosfer yaratabilirsiniz. Rengin kalıcılığı ve canlılığı profesyonel pigmentlerle sağlayabilir, uzun ömürlü mumlarla sofralara keyif katabilirsiniz.
Evde Mum Yapmanın İpuçları ve Püf Noktaları
Kusursuz bir mum yapmak, birkaç küçük sırrı bilmekten geçer. Bu ipuçları, ilk denemenizde bile harika sonuçlar almanıza yardımcı olacaktır. İlk ipucu sabırdır. Aceleyle dökülmüş bir mum, ruhu olmayan bir bedene benzer. Bırakın erisin, bırakın dinlensin, bırakın kokusuyla bütünleşsin. Öte yandan fitili doğru seçmek ve mumu yavaşça dökmek, çatlama veya tünelleme gibi yaygın sorunların önüne geçmenizi sağlar.
- Mumunuzu ilk yaktığınızda, tüm üst yüzeyi eriyene kadar (yaklaşık 2-3 saat) yanmasına izin verin. Böylece tünellemeyi önleyebilirsiniz.
- Fitilin tam ortada olması, mumun dengeli yanması için kritiktir. Bu nedenle fitili merkeze yerleştirmeye özen göstermelisiniz.
- Esansı eklemek için mumun biraz soğumasını bekleyin (genellikle 85°C civarına kadar beklemelisiniz). En doğru işlem için mutlaka mum termometresi kullanmalısınız. Böylece kokunun kalıcı olmasını sağlayabilirsiniz.
- Mumu kaba yavaşça dökmek, hava kabarcıklarını engeller. Böylece pürüzsüz ve profesyonel görünümde mumlar elde edebilirsiniz.
- Mumunuzu yaktıktan sonra kullanmadan önce en az 24 saat, ideal olarak 1-2 hafta dinlendirin.
Mum Yapımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Mum yaparken esans ne zaman konulur?
Esans, eritilmiş mum ocaktan alındıktan ve sıcaklığı yaklaşık 80-85°C’ye düştükten sonra eklenmelidir. Doğru sıcaklık, kokunun buharlaşmasını önlerken mum ile mükemmel bir şekilde bütünleşmesini sağlar.
Ev yapımı mum neden çatlar veya pürüzlü olur?
Yaptığınız o güzelim mumda çatlaklar mı gördünüz? Genellikle bunun tek bir sebebi vardır: Sabırsızlık. Unutmayın, mumun en sevdiği şey yavaşlık ve sükunettir. Onu buzdolabına hapsetmek yerine, bırakın oda sıcaklığında kendi halinde keyfini çıkarsın. Böylece pürüzsüz kaldığını görebilirsiniz.
1 kg soya mumundan yaklaşık kaç adet mum çıkar?
Bu, kullanacağınız kapların boyutuna bağlıdır. Ortalama olarak, 200 ml’lik bir kap yaklaşık 180-190 gr mum alır. Dolayısıyla 1 kg (1000 gr) soya mumu ile belirttiğimiz boyutlarda 5-6 adet mum yapabilirsiniz.
Ahşap fitil ile pamuk fitil arasındaki temel fark nedir? Hangisini tercih etmeliyim?
Fitil seçimi, tamamen yaratmak istediğiniz atmosferle ilgilidir. İkisi de harika sonuçlar verir. Pamuk fitil sessiz bir şekilde, adeta dans ederek yanarken, ahşap fitil haffi çıtırtılar çıkarır. Bu sesler adeta şömine seslerini anımsatan romantik bir atmosfer sağlar.
Yaptığım mumun üst yüzeyinde çukurlar oluştu, bunu nasıl düzeltebilirim?
O küçük kraterler, mumunuzun size “içim hala sıcacık” deme şeklidir. Yüzeyi katılaşırken içindeki sıcaklık onu kendine doğru çeker. Ama o pürüzsüz yüzey hayalinizden vazgeçmeyin, çözümü bir nefes kadar yakın:
- Ilığa ayarlanmış bir saç kurutma makinesiyle yüzeyini nazikçe okşayın. Bırakın sıcaklık, o küçük pürüzleri bir daha belirmemek üzere silsin.
- Ya da bir sonraki sefere, bir miktar mumu sona saklayın. Soğuduktan sonra o minik kusurların üzerine ince bir katman dökerek adeta sihir yapın.
Bazen en güzel sonuçlar, böyle küçük ve yaratıcı dokunuşlardan sonra ortaya çıkar.
Mumun daha uzun süre yanması için ne yapmalıyım?
Kısa ömür sunan parafin yerine soya gibi daha uzun süreli hammaddeler tercih etmelisiniz. Her yakmadan önce fitili yaklaşık 0.5 cm uzunluğunda kesin. Uzun fitil, alevin büyümesine ve mumun daha hızlı erimesine neden olur. Bunun yanında, mumu 4 saatten uzun süre aralıksız yakmamaya özen gösterin.
Mum yaparken nelere dikkat etmelisiniz?
Mum yapımı, sıcak wax ile çalışmayı gerektirir.
Güvenlik için;
- Çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutmalısınız.
- Yanıcı yüzeylerde çalışmamalısınız.
- Mumu asla gözetimsiz bırakmamalısınız.
Doğru fitil kalınlığı nasıl seçilir?
Fitil seçimi, mum kabınızın iç çapına bağlıdır. Genel bir kural olarak, küçük kaplar (5-6 cm çap) için ince, büyük kaplar (8-10 cm çap) için daha kalın fitiller kullanılır. Aldığınız fitilin ürün açıklamasında genellikle hangi kap çapına uygun olduğu belirtilir.
Mumda donma/karlanma (frosting) neden olur?
“Frosting” veya “karlanma”, özellikle soya gibi %100 doğal bitkisel mumlarda görülen, yüzeyde küçük beyaz kristallerin oluşması durumudur. Genellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkar:
- Mumun çok yavaş veya ortamdaki ani sıcaklık dalgalanmalarıyla soğuması.
- Mumun kaba çok sıcakken dökülmesi.
Karlanmayı önlemek için döküm yapacağınız kabı önceden hafifçe ısıtabilirsiniz. Mumu oda sıcaklığında, hava akımından uzak, stabil bir ortamda soğumaya bırakmak frosting’i azaltabilir.
Mumun cam kenarında hava boşluğu (wet spots) yapmasının sebebi nedir?
“Wet spots” (ıslak noktalar), aslında ıslaklık değil, mumun soğurken büzüşerek camdan ayrıldığı noktalardır. Sebepleri şunlar olabilir:
- Mum soğurken hacim kaybeder ve her noktası cama aynı oranda yapışmayabilir. Özellikle ortam sıcaklığı düştüğünde mum daha da büzüşerek camdan ayrılabilir.
- Dökümden önce kabın içinin tam olarak temizlenmemesi, yağ veya toz kalıntıları mumun cama yapışmasını engelleyebilir.
Mum yapımından önce kaplarınızı sabunlu sıcak suyla iyice yıkayıp kuruladığınızdan emin olun. Kapları dökümden önce hafifçe ısıtmak da mumun cama daha iyi yapışmasına yardımcı olur.
Yaptığım mumun kokusu neden yeterince güçlü değil?
Tüm emeğinizle o harika mumu yaptınız, yaktınız ama odaya beklediğiniz o güzel koku bir türlü yayılmıyor mu? İnanın, bu heves kırıcı durumu mum yapmaya gönül veren herkes en az bir kez yaşamıştır. Ama endişelenmeyin, çözümü genellikle birkaç küçük detayın ayarlanmasında saklıdır. Gelin olası sebepleri tek tek kontrol edelim:
- Yeterli miktarda koku esansı kullanmamış olabilirsiniz. Genel kural, toplam mum ağırlığının %6 ila %10’u kadar esans kullanmaktır. (Örn: 500 gr mum için 30-50 gr esans eklemelisiniz.)
- Esansı, mum çok sıcakken (85°C üzeri) eklerseniz, kokunun değerli notaları buharlaşarak uçar gider. Çok soğukken eklerseniz de mum ile kimyasal olarak iyi bütünleşmez. 80-85°C ideal aralıktır, mum termometresi kullanarak doğru ısıda koku eklemelisiniz.
- Esansı ekledikten sonra mumu en az 2 dakika boyunca yavaşça ve aralıksız karıştırarak esansın tüm mum moleküllerine dağıldığından emin olun.
- Mumunuzu yaktıktan sonra en iyi koku performansını alabilmek için onu en az 1, ideal olarak 2 hafta dinlendirmeniz gerekir. Böylelikle koku molekülleri mum ile tamamen bütünleşir.
Mumu renklendirmek için doğal ne kullanabilirim (örneğin baharatlar)? Bu güvenli mi?
Hayır, ilgili yöntem kesinlikle güvenli değildir ve önerilmez. Mumun içine eklenen her şeyin fitil tarafından yakılacağını unutmayın.
El yapımı mumlarınızla sofralarınıza katacağınız renk ve ışık, yaratıcılığınızın sadece başlangıcı olabilir. Bu neşeli atmosferi, Grace Brands’in birbirinden renkli mutfak ürünleriyle tamamlayarak her yemeği bir şölene dönüştürün. Bırakın sofranız, mumlarınızın aleviyle parlayan capcanlı renklerle dolsun, keyfiniz ve enerjiniz hiç bitmesin.
