Özenle hazırlanan yemekler, gurme bir deneyimin ilk adımını oluşturur. Titizlikle yemek yapma, malzemeleri temizleme eylemi aynı zamanda yemeğe ve konuklara gösterilen saygının da işaretidir. Zarafet sergileyen masalarda en leziz mantar tariflerini yapmanız için mantar temizlemenin inceliklerini sizlerle paylaşacağız. Şefin rehberinden özel ipuçları ile siz de mantar temizliği nasıl yapılır adım adım öğrenecek ve misafirlerinize özenle ziyafet sofraları kuracaksınız.
Toprağın temiz kokusunu taşıyan, tavaya girdiğinde hafif bir cızırtıyla rengi dönen mantarları evde en lezzetli haliyle hazırlayabilirsiniz. Hazırlık aşaması da pişirilmesi kadar özen isteyen bu besinleri bir lezzet harikasına dönüşmesi için mantar temizliği ipuçlarımız sizlerle. Gelin, bu keyifli hazırlık sürecinin inceliklerini beraber keşfedelim ve mantarları sofranızın yıldızı yapacak tüyoları bulalım. Bu tüyoların temeli besini daha yakından tanımaya dayanır.
Mantar Çeşitleri Nelerdir?
Dünyada binlerce mantar türü mevcut, ülkemizde yenebilen mantarlar arasında en popüler olanlar, kestane, kültür ve istiridye mantarı. Bu çeşitleri tanımak, her biri için doğru temizlik yöntemlerini seçmenin ilk adımı oluyor. Hepsi kendine has farklı doku ve özellikler bulunduran mantar çeşitlerini tanıyın ve özenli temizliğe başlayın!
Günümüzde hemen her markette, manav ve pazarda mantar çeşitleri bulmak mümkün. Yöresel ürünler sunan niş satıcılar dışında her yerde kültür mantarı, kestane mantarı ve istiridye mantarı bulabilirsiniz. Onları birbirinden kolaylıkla ayırt etmenizi sağlayacak temel mantar çeşidi özelliklerini sıralayalım:
- Kültür mantarını beyaz şapkasıyla ayırt edebilirsiniz. Küçük olanlarını sotelerde, fırın yemeklerinde kullanabileceğiniz kültür mantarlarının büyük olanlarını ızgarada pişirebilirsiniz.
- Kestane mantarı denen kahverengi mantar çeşitleri ise biraz daha topraksı bir tada sahiptir. Yine yuvarlak şapkalı olan bu çeşitler Portobello mantarını anımsatır. Yalnız onlardan daha küçük olur. Kültür mantarı kullanılan her yerde kullanılabilen kestane mantarları daha çok et yemeklerinin yanına garnitür olarak hazırlanabilir.
- İstiridye mantarı ise yelpaze şeklindeki yapısıyla farklılaşır. Diğer çeşitlerden daha sert saplara sahip olan genellikle istiridyeler tek tek değil, bir dal halinde alınır. Özellikle güveçte hazırlanır.
Bu temel çeşitleri bilmek, mantar temizliği sürecinde hangi yöntemin daha etkili olacağını anlamanıza yardımcı olur.
Mantar Nasıl Temizlenir? Mantar Soyulmalı mı Yıkanmalı mı?
Mantar temizliği hakkında en popüler tartışma, soyma ve yıkama arasındadır. Mantarların türüne, kirlilik düzeyine bağlı olan bu tartışma herkesi mutfakta bir kararın eşiğine getirir. Genel kural ise, mantarı mümkün olduğunca az suya maruz bırakmak ve hızla işlemekten geçer.
Gıda güvenliği ve lezzet açısından mantarın yıkanıp yıkanması uzun yıllardır tartışma konusudur. Şefler ise mantarın suyu çok hızlı içine çekmesi dolayısıyla yıkanan mantarların ideal formu ve lezzeti kaybedebileceğinden yana hemfikirdir. Yıkama hem mantarın topraksı tadının hafiflemesine hem de yemeğin sulanmasına neden olur.
Peki, mantar nasıl temizlenir? Bu konuda birkaç farklı yöntem önerebiliriz:
Fırça veya Kuru Bez ile Mantar Temizliği
Usta bir şefin mutfağında ilk öğrendiği sırlardan biri, mantara nazik davranmaktır. Onu suyla boğmak yerine, toprağını bir fırça darbesiyle nazikçe almanın, lezzetini nasıl koruduğunu kendi gözleriyle görür. Eğer mantarlarınızın üzerinde sadece hafif toprak kalıntıları varsa siz de yumuşak bir mantar fırçası veya kuru bir kağıt havlu ile silebilirsiniz. Bu, mantarın dokusunu ve lezzetini %100 korur. Sap kısmındaki topraklı bölüm kesilerek veya yine fırça ile temizlenerek alınabilir.
Nemli Bez ile Mantar Temizleme
Biraz daha inatçı kirler için, temiz bir bezi hafifçe nemlendirip mantarların yüzeyini nazikçe silebilirsiniz. Bu, suya doğrudan teması engelleyerek lezzet kaybını minimize eder. Bu yöntem kurumuş çamur için birebirdir.
Mantar Soyma İşlemi
Özellikle şapkası biraz yıpranmış veya lekelenmiş kestane ve kültür mantarları için soyma bir seçenek olabilir. Şapkanın kenarından bıçak ucuyla küçük bir kesik atıp zarı bir film gibi çekerek kolayca soyabilirsiniz. Ancak unutmayın, mantarın lezzetinin ve besin değerinin bir kısmı da bu kabuktadır.
Kısaca, mantar nasıl temizlenir?
En doğru mantar temizleme yöntemi, mantarın kirlilik seviyesine göre seçilir:
- Hafif kirli mantarlar için en ideal yöntem kuru bez veya fırça ile temizlemektir. Mantarın lezzetini %100 korur.
- Daha inatçı kirleri, mantarı ıslatmadan nazikçe çıkarmak için nemli bez ile silinebilir.
- Sadece yüzeyi lekeli veya hasarlı mantarlar için son çare olarak soyma düşünülür.
- Çok çamurlu mantarlar için, akan suyun altında saniyeler içinde yapılır ve hemen kurulanır. Asla suda bekletilmez.
Mantarlar Yıkanır mı? Su ile Temas Ettiklerinde Ne Olur?
Mantarlar zorunlu olmadıkça yıkanmamalıdır. Mantar doğası gereği suyu, sünger gibi içine çeker. Bu hem lezzetlerini seyreltir hem de pişirme performansını olumsuz etkiler. Çok kirli mantarlar yıkamak tek seçenekse, bu işlem çok hızlı ve dikkatli yapılmalıdır.
Evet, mantarlar teknik olarak yıkanabilir ama bu son çare olmalıdır. Suyla temas eden mantar, gözenekli yapısı nedeniyle hızla suyu emer. Sonuçta mantarlar pişerken kızarmak yerine haşlanır, o güzel kahverengi rengi almaz ve yemeğinizin içinde fazladan su salar.
Yine de yıkamakta ısrarcıysanız veya mantarlarınız gerçekten çok çamurluysa, onları akan soğuk suyun altında çok hızlı bir şekilde çalkalayın ve hemen temiz bir bez veya kağıt havlu ile tamamen kurulayın. En iyi sonucu almak için mantarları suda bekletmekten kaçının. Bu sayede mantarların suyu emme olasılığını en aza indirebilirsiniz.
Mantarın Taze Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?
Taze mantarın sırrı; dolgun, lekesiz bir yüzey, kapalı bir şapka ve hafif topraksı, taze bir kokudur. Yapışkan, lekeli ve ekşi kokulu mantarlar tazeliğini yitirmiş demektir ve tüketilmemelidir.
Taze mantar seçmek, lezzetli bir yemeğin temelidir. İşte birkaç ipucu:
- Mantarları alırken dokunabilir ve görünüşüne dikkat edebilirsiniz. Sert, dolgun ve pürüzsüz olmalıdır. Yüzeyinde buruşukluk, yapışkan bir doku veya siyah lekeler olmamalıdır.
- Kestane ve kültür mantarında şapkanın altındaki lameller (ince çizgiler) kapalı ve açık renkli olmalıdır. Şapka açılmış ve lameller kararmışsa, mantar bayatlamaya başlamıştır.
- Taze mantar, temiz ve hafif topraksı kokar. Ekşi, amonyak benzeri veya rahatsız edici bir koku, bozulma işaretidir.
- Bu işaretlerin yanı sıra paketli mantarların üretim ve son kullanma tarihlerine bakarak tazeliğinden emin olabilirsiniz.
- Mantarların uzun süre çok sıcak havada beklemesi bozulmasını hızlandırır. Bu nedenle satın aldığınız ortamın şartlarına da dikkat etmelisiniz.
- Mantarlar sulanmışsa bu da bozulma işareti olarak kabul edilir. Dışarı çıkan su bakteri üremesi için uygun alan oluşturacağından bu mantarları kesinlikle tüketmemek gerekir.
Özetle, taze mantarı anlamak için birkaç kilit noktayı kontrol etmelisiniz. Öncelikle pürüzsüz, sert ve dolgun dokusuna dikkat edin. Ardından lekesi olup olmadığını ve kokusunu kontrol edin. Son olarak, satış ortamının temizliği ile paket üzerindeki üretim ve tüketim bilgilerini de gözden geçirmeyi unutmayın. Gıda güvenliği açısından, mantar temizliği sırasında tazeliğinden şüphe duyduğunuz mantarları kesinlikle tüketmemelisiniz.
Temizlenen Mantarı Nasıl Uzun Süre saklanır?
Hepimizin yaşadığı o hayal kırıklığı: Özenle seçtiğiniz mantarların buzdolabında birkaç gün içinde nemlenip yapışkan bir hal alması… Neyse ki bu kaderi değiştirmenin çok basit yolları var. Mantarın ömrünü uzatmanın anahtarı, onu kuru ve havadar alabileceği bir ortamda tutmaktır. Plastik poşetler yerine kese kağıdı veya üzeri delinmiş kaplar kullanarak nemlenmesini ve bozulmasını engelleyebilirsiniz. Buzdolabında muhafaza etmelisiniz.
Mantar temizliği sonrası en sık yapılan hata, onları hava almayan plastik kaplara veya poşetlere koymaktır. Bu, mantarın nemlenmesine ve yapışkan bir hal almasına neden olur. Oysa doğru saklama koşullarını sağlayarak ürünleri çok daha uzun süre, taze halde muhafaza edebilirsiniz. Uzun süre tüketmeyecekseniz mantarları doğru işlem ile dondurarak daha uzun süre muhafaza edebilirsiniz. Peki, nasıl?
Mantar Dondurucuda Nasıl Saklanır, Nasıl Kullanılır?
- Mantarları yıkamadan, silerek temiz bir halde dondurmalısınız. İyice kurulanmış, bütün veya dilim halinde buzdolabı poşetlerinde dondurabilirsiniz. Bu şekilde 1 ay kadar saklayabilirsiniz. Çiğ mantarları yemek tabağı modelleri içinde kendi kendine çözdürdükten sonra kullanabilirsiniz.
- Eğer pişirdikten sonra dondurmak isterseniz, önce yağsız ve ısınmış bir tavada suyunu salıp çekene kadar pişirmelisiniz. Ardından az yağda biraz sotelemelisiniz. Mantarın doğru hazırlık tekniği kapaksız pişmesinden ve ısıl işlemi yağsız yapmaktan geçer. Pişirilmiş mantar dondurucuda daha uzun süre dayanır. Donuk pişmiş mantarları 2,5 ay içinde güvenle tüketebilirsiniz. Pişmiş mantarları kullanmadan önce uygun servis tabağı modelleri içinde, mikrodalgada çözdürerek kullanabilirsiniz.
Mantar Temizlemenin Püf Noktaları nelerdir?
Mantar temizliğinde başarı; limonlu suyla kararmayı önlemek, sapları doğru kullanmak ve mantarları pişirmeden hemen önce temizlemektir. Bu küçük sırlar, hem görsel hem de lezzet açısından büyük fark yaratır.
Mantar nasıl temizlenir, ana prensipleri öğrendiniz. Ancak mükemmel bir yemek için biraz daha püf noktası hayat kurtarıcı olabilir. Sizlere kusursuz mantar yapma sırlarını verecek mantar temizliği ipuçlarımız:
- Mantarları kestikten sonra kararmamaları için üzerlerine birkaç damla limon suyu gezdirebilirsiniz.
- Mantar sapları da en az şapkaları kadar lezzetlidir. Sertleşmiş uç kısımlarını kestikten sonra kalanını çorbalarda veya sotelerde kullanabilirsiniz.
- Mantarı her zaman pişireceğiniz zaman temizleyin. Önceden temizleyip bekletmek, ömrünü kısaltır.
- Unutmayın, özenle temizlediğiniz ve pişirdiğiniz mantarlar, şık bir sunumu hak eder. Onları rustik ve melamin sunum tahtası modelleri üzerinde sergilemek, yemeğinizi anında bir ziyafete dönüştürebilir.
- Sadece silerek temizlemenin yeterli olduğu kestane mantarlarını, pişirmeden önce kısa süre gün ışığında bırakmak D vitamini emmelerini sağlar. Böylece daha besleyici yemekler hazırlamak mümkün olur. Silerek temizlediğiniz mantarları gün ışığında birkaç dakika bekleterek D vitamini içeriğini artırabilirsiniz.
Temizlenen Mantar Nasıl Saklanır?
Temizlenmiş mantarların saklanması, temizlenmemiş olanlara göre daha fazla özen gerektirir ve en iyi yöntem kese kağıdında buzdolabında tutmaktır. Pişirmeye hazır bu mantarlar, doğru sunumla sofranın yıldızı olmaya adaydır.
Yukarıda belirttiğimiz gibi, temizlenmiş mantarlar neme daha hassastır. Onları tek sıra halinde bir kağıt havlu serilmiş tabağa dizip, üzerini yine hafif nemli bir kağıt havlu ile örterek buzdolabında 1-2 gün saklayabilirsiniz.
En iyi yöntem, mantarları bir kese kağıdının içinde veya orijinal karton kutusunda saklamaktır. Kese kağıdı, fazla nemi emerken mantarın nefes almasını sağlar.
Buzdolabının ana raflarından birinde, sebzelik çekmecesinde değil, saklamak daha iyidir. Sebzelik daha nemli bir ortamdır. Bu yöntemle temizlenmiş mantarları 3-4 gün taze tutabilirsiniz. Artık mantar temizliğinin tüm inceliklerine hakimsiniz. Bu rehberdeki ipuçlarıyla, mutfakta daha güvenli adımlar atacak ve hazırladığınız yemeklerle sofralarınıza hem sağlık hem de eşsiz bir lezzet katacaksınız. Şimdiden afiyet olsun!
Özenle temizlenip pişirilen mantarların lezzetini taçlandırmak ise sunumdan geçer. Göz alıcı servis ile basit bir yemeği bile özel bir ana dönüştürebilirsiniz. Günlük kullanımda hem şıklığı hem de dayanıklılığı bir arada arıyorsanız, sofranıza modern bir hava katacak yeni nesil melamin tabak tasarımlarına mutlaka göz atın.
Grace Brands dünyaca ünlü seçkin tasarımları sizlerle buluşturur. Gurme zevki olanların tercihi markalar, özel tasarım sanat eserini anımsatan ürünler ile sofralarınızı taçlandırmak için Grace Brands çatısı altındaki servis ürünleri modellerini keşfedin!
Mantar Temizliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1. Mantarın dışındaki kabuk soyulur mu?
Çok kirli değilse, hayır soyulmaz. Mantarın lezzetinin ve besin değerinin önemli bir kısmı kabuğundadır. Mantarın yüzeyi çok lekeli veya hasarlıysa soyabilirsiniz.
2. Mantar sadece silinir mi?
Evet, çoğu durumda en iyi yöntem budur. Eğer mantarınız çok kirli değilse silmeniz yeterlidir.
3. Mantar fırçası nedir, yerine ne kullanılabilir?
Mantar fırçası, mantar temizliği için tasarlanmış, genellikle ahşap saplı ve yumuşak kıllı bir fırçadır. Eğer elinizde yoksa, onun yerine yumuşak kıllı temiz bir sebze fırçası da kullanabilirsiniz.
4. Mantar limonlu suda bekletilir mi?
Hayır, mantarları dilimledikten sonra kararmalarını önlemek için üzerlerine birkaç damla taze limon suyu sıkmanız yeterlidir. Su temasından kaçınmalısınız.
Önemli Uyarı: Bu rehber, marketlerde satılan mantarlar için geçerlidir. Doğadan mantar toplamak ciddi bir uzmanlık gerektirir. Zehirli ve yenebilir türleri ayırt edemiyorsanız, kesinlikle doğadan topladığınız mantarları tüketmemelisiniz.
